BS. Ngô Trường Sơn
Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu, BV Bạch Mai
Ung thư cổ tử cung có thể được phòng ngừa và chẩn đoán sớm bằng cách kiểm tra, thăm khám thường xuyên để tìm ra các dấu hiệu tiền ung thư và điều trị kịp thời. Ung thư cổ tử cung được ngăn chặn và kiểm soát khi hạn chế và giảm các yếu tố nguy cơ có thể xảy ra. Cụ thể là:
- Trì hoãn quan hệ tình dục lần đầu cho đến tuổi thành niên.
- Giới hạn số lượng bạn tình.
- Tránh quan hệ tình dục với những người đã có nhiều bạn tình.
- Tránh quan hệ tình dục với những người bị nhiễm u nhú cơ quan sinh dục hoặc có các triệu chứng khác.
- Bỏ hút thuốc.
Vắc xin HPV (Human Papilloma Virus) giúp ngăn ngừa ung thư cổ tử cung do vi rút HPV gây ra. Vắc xin Gardasil 9 có sẵn ở Hoa Kỳ để ngăn ngừa nhiễm vi rút loại HPV-16, HPV-18 và 5 loại HPV khác liên quan đến ung thư. Có 2 loại vắc xin khác trước đây có sẵn ở Hoa Kỳ là Cervarix và gốc Gardasil, hiện nay cả hai loại này không còn có sẵn ở Hoa Kỳ. Tuy nhiên, những vắc xin này có thể được sử dụng bên ngoài Hoa Kỳ. Để giúp ngăn ngừa ung thư cổ tử cung, ASCO khuyến cáo các cô gái nên tiêm vắc xin HPV. Thảo luận với nhà cung cấp chăm sóc sức khỏe về lịch trình thích hợp để tiêm chủng vì có thể thay đổi dựa trên nhiều yếu tố, bao gồm lứa tuổi và tính sẵn có của vắc xin.
Sàng lọc được sử dụng để phát hiện sớm ung thư hoặc tổn thương bất thường có thể trở thành ung thư trước khi có bất kỳ triệu chứng hoặc dấu hiệu nào. Các nhà khoa học đã nghiên cứu và tiếp tục phát triển các xét nghiệm để có thể được sử dụng sàng lọc về các loại ung thư cụ thể trước khi các dấu hiệu hoặc triệu chứng xuất hiện. Mục tiêu tổng thể của sàng lọc ung thư là:
- Giảm số người chết vì ung thư, hoặc loại bỏ hoàn toàn tử vong do ung thư.
- Giảm số người mắc ung thư.
Các xét nghiệm và quy trình được sử dụng để sàng lọc ung thư cổ tử cung:
- Khám vùng chậu: Bác sĩ sẽ kiểm tra cơ thể người phụ nữ xem có bất kỳ thay đổi bất thường nào ở cổ tử cung, tử cung, âm đạo, buồng trứng và các cơ quan lân cận khác. Khám lâm sàng bằng ngón tay và sử dụng thêm mỏ vịt kết hơp ấn nhẹ vào bụng dưới để cảm nhận tử cung và buồng trứng. Bước khám xét này này thường mất một vài phút và được thực hiện trong phòng khám.
- Xét nghiệm HPV: Xét nghiệm này được thực hiện trên một mẫu tế bào được lấy ra từ cổ tử cung của người phụ nữ, mẫu tương tự được sử dụng cho xét nghiệm Pap. Mẫu này được kiểm tra các chủng HPV liên quan phổ biến nhất đến ung thư cổ tử cung. Xét nghiệm HPV có thể tự thực hiện hoặc kết hợp với xét nghiệm Pap.
- Xét nghiệm Pap. Xét nghệm PAP được kiểm tra phổ biến nhất cho những thay đổi đầu tiên trong các tế bào có thể dẫn đến ung thư cổ tử cung. Xét nghiệm Pap liên quan đến việc thu thập một mẫu tế bào từ cổ tử cung. Thường được thực hiện cùng lúc với khám xét vùng chậu. Xét nghiệm Pap có thể được kết hợp với xét nghiệm HPV.
- Kiểm tra bằng mắt với axit axetic (VIA). VIA là một xét nghiệm sàng lọc có thể được thực hiện với một vài công cụ và mắt thường. Trong VIA, những bất thường trên cổ tử cung, nó sẽ chuyển sang màu trắng khi tiếp xúc. Xét nghiệm sàng lọc này rất hữu ích ở những nơi hạn chế tiếp cận chăm sóc y tế.
Khuyến cáo sàng lọc ung thư cổ tử cung:
Các Tổ chức hiệp hội khác nhau đã xem xét các bằng chứng khoa học, yếu tố nguy cơ rủi ro và lợi ích của sàng lọc ung thư cổ tử cung. Các nhóm này đã phát triển các khuyến cáo sàng lọc khác nhau cho phụ nữ ở Hoa Kỳ có nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung trung bình, có nghĩa là những phụ nữ này không có các yếu tố nguy cơ cao. Hiệp hội ASCO khuyến nghị tất cả phụ nữ nên nhận ít nhất 1 xét nghiệm HPV để sàng lọc ung thư cổ tử cung trong đời. Lý tưởng nhất, phụ nữ từ 25 đến 65 tuổi nên được kiểm tra bằng xét nghiệm HPV cứ sau 5 năm. Phụ nữ từ 65 tuổi trở lên có thể ngừng sàng lọc nếu kết quả xét nghiệm HPV của họ chủ yếu là âm tính trong 15 năm trước. Phụ nữ từ 65 tuổi trở lên và đã được xét nghiệm dương tính với vi rút có thể tiếp tục sàng lọc cho đến khi 70 tuổi.
Các quyết định về sàng lọc ung thư cổ tử cung đang ngày càng trở nên cá nhân hóa. Sàng lọc có thể khác với các khuyến cáo được thảo luận ở trên vì nhiều yếu tố. Các yếu tố bao gồm sự sẵn có của trang thiết bị kiểm tra và theo dõi trong khu vực, các yếu tố rủi ro cá nhân và lịch sử sức khỏe. Điều quan trọng là thảo luận với nhóm chăm sóc sức khỏe hoặc một chuyên gia chăm sóc sức khỏe am hiểu về sàng lọc ung thư cổ tử cung về mức độ thường xuyên nên kiểm tra và xét nghiệm nào là phù hợp nhất.
Dưới đây là một số câu hỏi để hỏi một chuyên gia chăm sóc sức khỏe:
- Ở tuổi nào nên bắt đầu sàng lọc ung thư cổ tử cung?
- Sàng lọc có nên bao gồm xét nghiệm HPV không? Nếu vậy, bao lâu một lần?
- Tại sao đề xuất các xét nghiệm cụ thể và lịch trình sàng lọc?
- Ở tuổi nào có thể ngừng thường xuyên kiểm tra ung thư cổ tử cung?
- Có khuyến cáo nào thay đổi nếu bị loạn sản cổ tử cung hoặc tổn thương tiền ung thư?
- Có khuyến cáo thay đổi nếu bị nhiễm HIV?
- Có khuyến cáo nào thay đổi nếu đã cắt bỏ tử cung?
- Có bất kỳ khuyến cáo thay đổi nếu đang mang thai?
- Có bất kỳ khuyến cáo nào thay đổi nếu đã chủng ngừa HPV không?
- Điều gì xảy ra nếu sàng lọc cho thấy kết quả dương tính hoặc bất thường?
Tất cả phụ nữ nên thảo luận với bác sĩ về ung thư cổ tử cung và quyết định lịch trình sàng lọc thích hợp. Đối với những phụ nữ có nguy cơ cao mắc ung thư cổ tử cung, nên sàng lọc ở độ tuổi sớm hơn và thường xuyên hơn so với những phụ nữ có nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung trung bình.
Nguồn: ungthubachmai.com.vn
